en ötelere ötelemeyelim artık....

Gecenin neredeyse dokuzu olmuştu.. kışın en soğuk günlerinden birisiydi.. olanca hızımla yürüyordum eve bir an önce gitmek için..

Yolumun üzerindeki köşelerden birinde duran ve benim sürekli çiçek aldığım Çiçekçi Kadın seslendi 'abla bak bu güller kaldı elimde hepsini sana vereyim de evime gideyim'.. bir an durakladım.. kocaman bir kucak gül.. çok da güzel görünüyordu ama çok para eder diye düşünerek, başımı istemem diye salladım.. 'ne versen olur.. üşüdüm evime gitmek istiyorum' deyince yanına gittim..

Borç ödemiş o yüzden evine gidecek parası kalmamış.. 'Beş lira yeter' dedi. Ben on lira verirken kadının bana 45 gülün hepsini vereceğini aklımın ucundan geçirmemiştim. 'Hakkım helal olsun, evime gidiyorum ya daha ne yapacaktın bana' diyerek kucağıma bırakıverdi hepsini.



Kışın o soğuk havasında kucağımdaki güller içimi ısıtmıştı. İçim neşe dolu yürürken el ele tutuşmuş bir genç çift gözüme ilişti ve bir refleksle bir tane gülü onlara uzattım.. Neşeyle aldılar.. Sonra bir ihtiyar adama, sonra tek başına yürüyen gençten bir adama.. Sıgara içmek için lokantanın önünde dikilen kadına.. şuradaki belediye çöpçüsüne.. salına salına yürüyen biri yaşlı iki polise..

Daha önce hiç farketmemiştim insanları gülümsetmenin bu denli kolay olduğunu.. O soğuk havada içimin bu kadar ısınabileceğini.. Tek bir çiçek ile..

Eve geldiğimde elimde tam yedi adet gül kalmıştı... O gülleri vazoya koyarken her zamankinden daha neşeliydim.. Sanki bir bahar günü kırlarda dolaşmaktan gelmiş ve kucak dolusu papatyalarım olmuş gibi.. 

Koltuğuma oturdum, güllerime bakarak yudumlarken kahvemi çiçekçi kadını düşündüm...

Yol parasını bulduğunda gülümserken bembeyaz dişleri çıkmıştı ortaya..O mutlu olmuştu ve neşe hediye etmişti hepimize..

Bir an düşündüm..  Çiçekçi kadını düşündüm.. Çingeneleri düşündüm.. Bir süredir Roman denilen bu insanları düşündüm... Bütün bir dünya toplumlarının tamamının itip kakaladığı bir ırktan olmanın ne demek olduğunu düşündüm.. Bilmediklerimi öğrenmek için biraz araştırdım yayınları..daha çok düşündürdü beni öğrendiklerim..

Sizlerle paylaşmak istedim özellikle bugün.. 8 Nisan Dünya Roman Günü'nde.. Bir insanlık ayıbımızı ortadan kaldırmak için beraber düşünelim istedim.. Bizde ve Romanlarda oluşmuş önyargılarımızı yıkmak için  düşünelim istedim..

Hindistan'dan V-XI yüzyıllar arasında farklı dalgalarla göç ettikleri konusunda, doğrulukları belirlenememiş, değişik rivayet ve teoriler olan göçebe bir ırk onlar.

Asırlar boyu göçebe kalmışlar.. İlk kez 1505 yılında İrlanda'nın, sonra 1515 yılında İngiltere'nin nüfuslarında Romanları göstermesiyle ülkelere yavaş yavaş onları vatandaş saymaya başlamışlar.

Dünya genelinde 15 milyon olarak tahmin ediliyorlar.

Oradan oraya göçerler ve zanaatları ile geçimlerini sağlarlarmış. Kadınları da falcılık yaparmış.. Atlı arabaları ile dolaşırlarmış. Kabile şefleri tarafından yönetilirlermiş.

Yerleşik toplumların gözünde bu kim olduklarını bilmedikleri farklı insanlar hep korkulan, uzak durulan insanlar olmuşlar. Vatansız kalmışlar. Süreç içerisinde yerleşik topluma dönüşmeleri bile onların yabancı olmalarını ortadan kaldırmaya yetmemiş.

Hitler'in yahudi ırkından sonra en fazla katliama uğrattığı ırk olmuş. Romanlar, yahudiler gibi gündemlerin başına taşıyamamışlar sorunlarını çünkü diğer ülkeler de pek aşağı kalmamışlar Hitler'den. Sığınabilecekleri, destek isteyebilecekleri bir yer yokmuş..  Tüm ülkelerde en alt sınıfların altına itildiklerinden varlıklarını savunamamışlar hiç bir zaman.

Sürekli olarak ÖTEKİ olmuşlar. öteki olmaktan şikayet edenler bile onları ÖTEKİ yapmış.. Kimliklerini gizleyerek bir şeyleri başarabilenler dönüp arkalarına bakamamışlar yeniden ötekileştirilmekten korkarak. Nüfus kayıtlarında etnik kökenlerini belirtenler kurtulamamışlar itilip kakılmaktan.

Devlet kurumlarından uzak durmak tercihleri olmuş korkularından. Nefret suçlarının en belli hedefleri olmuşlar. Çocukları okula gitmek yerine çalışmak zorunda kalmış açlık belasına. Okula gidebilenler tecrit yaşamışlar. Onlara iş vermek istememiş diğerleri. Dilenmeye, hırsızlık yapmaya zorlamışlar sonra da itip kakmışlar. Sağlık hizmetlerinden yararlanamamışlar..

Ülkemizde de durum aynı olmuş. Onlar bizde de vatandaş sayılmamışlar. Onlar bizim ülkemizde de aşağılanmışlar, dışlanmışlar, en dibe itilmişler.

Sanat ve müzik ile iç içe olan yaşam biçimleri nedeniyle içlerinden kimisi çok başarılı sanatçılarımız olmuşlar ama kimliklerini ısrarla saklamışlar korkarak çok yakın günlere kadar..

İnsan hakları için bayraklar taşıyanların aklına gelmemiş bile Romanlar... uzun yıllar hatırlamamışlar onları..

Sonunda, 1971 Nisan'ında Çingenelerin sorunlarını tartışmak üzere Londra yakınlarında ilk Uluslararası Roman Kongresi toplanmış. 1990'dan itibaren 8 Nisan günü Dünya Roman Günü olarak kutlanmaya başlamış.

Her ne kadar ülkeler Romanların konumlarını ve sosyal yaşamlarını iyileştirmeye çalışıyor olsalar da, toplumlarındaki önyargıların sürmesi nedeniyle Romanların sıkıntıları devam etmekte.

Bu nedenle, Roman günü olarak kutlanan bugün, 8 Nisan'da, sadece bir kaç dakika gözlerinizi kapatıp hayal etmenizi istiyorum onların yaşadıklarını siz yaşıyor olduğunuzu:

Bütün bu itilip kakılmalar karşısında hisleriniz ne olurdu? Geçiminizi nasıl sağlardınız? Size bunları yaşatanlar için hangi duygular sarardı benliğinizi?

Yazmış bir Roman vatandaşımız neler hissettiğini, www. çingeneyiz.org sitesinde. Ben de size sunuyorum.. 

Ben Çingeneyim.

Bizanslılar 1000 yıl önce benim insanlarıma athinganoi adını verdiler. Bu dokunulmaz demekti. O kadar çok korkmuşlardı ki atalarımızdan böylesine bir isim taktılar bize. Kulaktan kulağa yaydılar bu ismi. Bundan sonra her gittiğimiz ülkede insanlar bizi böyle çağırdı. Herkes kendi dilinde tekrar etti adımızı. Zigeuner, Cigani veya Çingene...

Bizlere dokunulmaz dediler... Korktular bizden. Farklıydık. Daha yoksulduk. Daha özgürdük. Ama insandık. Tıpkı onlar gibi. Onlar bunun farkında değildi. Bizimle çalışmak, bizimle yaşamak, bizimle konuşmak istemediler. Biz yarattığımız göz nuru zanaatlerle onlara bir yaşam bahşederken onlar şehirlerinin unutulmuş köşelerine attılar bizi. Yoksulluk bitmeyen bir lanet gibi üstümüze çüktü. Çok acılar çektik.

devamı var