Özel hayatım bitiyor mu?

                                        
Şimdilere kadar, her türlü bilgilerimizin depolandığı arşivler belli güçlerin kontrolündeydi ve bizim genel bilgilerimizi içeriyordu.

Doğum, ölüm, evlilik, sabıka, sahip olunan kayıtlı taşınmazların bilgileri, sahibi olunan taşıtların kayıtları, deklare edilmiş olan gelirler.. gibi bilgilerimiz devletin sorumlu birimleri tarafından kayıt altına alınırdı ama kayıt altına alanın yazdığı defterde öylece dururdu. Gerekmedikçe kimseler o defterleri karıştırmazdı. Bazen devletin kendisi bile o defterlerin içindeki kayıtları unuturdu. Bir nüfus kaydı çıkartabilmek için, ilgili nüfus dairelerinde günlerce beklenildiği olurdu.. Tozlu arşivlerden bulunup çıksın diye..



Genelde adres bilgimiz ve doğum tarihimiz, medeni halimiz, çocuk sayısı gibi sınırlı bilgiler de işyerlerimizde ve muhtarlıklarımızda kayıt altına alınırdı.

Çalıştığım banka şubesi bilirdi benim hesabımın içeriğini .. Doktorum bilirdi sağlığımın durumunu.

'Özelim' dediğimiz bilgilerimizdi, genel bilgiler dışında kalanlar..

Başkalarıyla paylaşmak istemediğim, hayatımla ilgili her türlü bilgim benim 'özelim'di. Ben istemedikçe kimse ulaşamazdı. Yazdığım günlüklerimi bile öyle bir saklardım ki bazen ben bile bulamazdım.

Sonraları bilgisayar teknolojisi gelişmeye başladı ve benim özellerimin sınırları küçülmeye başladı.

Şimdilerde, benim aldığım iç donu markasından, kiminle ne sıklıkta görüştüğüme varana kadar her şeyimi kayıt altına alıyorlar. Benim önemsiz bulup da unuttuklarımı onlar kayıt ediyor ve her türlü istatistiklerde veya kendilerine göre başka nedenler için kullanıyorlar.. Bazen birbirlerine satıyorlar, benden izin almaya gerek görmeden, benim özel telefon numaramı..

Devlet kendisini korumak için bu bilgileri denetliyor. Yeri geliyor benim sevgilime yazdığım mektubu bile okuyor, yeri geliyor benim eşimle yaptığım konuşmaları kayıt ediyor, bankalardaki hesaplarımda duran birikimlerimin kaynaklarını kontrol ediyor, harcamalarımın nedenlerini kontrol ediyor. Seyehatlerimi, görüştüğüm kişileri, girip çıktığım adresleri gözlemliyor.

Suç işleyenleri, terör örgütlerini bulmak adına büyük kolaylıklar. Kredi kartları, banka kartları ve banka hesaplarının gözlemlenmesi ile vergi kaçırılmasının önüne geçmek, yasal olmayan yollardan kazançlar sağlayanları bulmak ve yakalamak adına güzel olgular.

Ancak, sıradan vatandaşın, benim 'özel hayatım'ın sınırı nedir? Ben bu sınırlarımı nasıl koruyabilirim?

Bütün kişisel bilgilerime, kim olduklarını bile bilmediğim birileri, siber dünyadaki arşivlere bir tuş hareketi ile girerek ulaşabildiği sürece, hayatım onların zihniyetlerinin insafında olacaktır.

Birisi karşıma geçip silah doğrultsa kurtulma şansım var. Arkamdan bıçaklamaya kalkan birisini, bir başkası görüp engelleyebilir. Ama nerede olduğunu bile bilmediğim, varlığından haberim dahi olmayan birisinin parmaklarının üç-beş tuşa bilinçli dokunuşu sayesinde benim hayatımın detaylarını öğrenmesi, tuş kullanma becerisine bağlı olarak benim başıma içinden çıkamayacağım çoraplar örmesi de mümkün.. üstelik bana karşı özel bir düşmanlık beslemesine bile gerek yok. Sadece birşeyi örtbas etmek, veya bir suçu başka birisine aktarmak adına, rast gele özellik örtüşmesi aramalarının sonunda, benim kimlik numaramın 'uygun' alternatif olarak çıkması yeterli.

Devletin kanıt olarak kabul ettiği bu kayıtlar üzerinde oynandığını veya nasıl oynandığını benim gibi sıradan birisinin ispatlaması olası değil. Beni Silivri veya başka bir konaklamaya götürürlerken 'ben masumum' dememin de hiçbir yararı yok..

Şu tuşları kullananlardan birisi veya birileri, Sivas'ta hiç gözünü kırpmadan insanları yakanları koruyan zihniyetler gibi olursa, tecavüzcüleri koruyanlar gibi zihniyetler olursa.. onları temize çıkarmak adına bilgiler üzerinde oynarlarsa..?

Bütün bu devlet kurumlarının, büyük özel organizasyonların hepsi benzeri korkularla kendilerini, parmakları üstün marifetli kişilerden korumak için önlemler geliştirirken, ben kendimi korumak adına çaresizim. 

Bütün bu kuruluş ve organizasyonların karşısındakiler ise, siber dünyadaki bilgi ve becerilerini sürekli geliştirerek ve kendi benzeleriyle, ortak amaçlarda işbirlikleri oluşturarak korunuyorlar. Ben, kendimi bunlardan koruma konusunda da çaresizim.

Devlet dışındakinden de zarar görebilirim, devlet içindekinden de.. Öylesine bir durum ki, yasalar ne kadar özel yapılsa da, ne kadar detaylı ve kapsamlı olsa da, benim kötü niyetli tuş kullanıcısı karşısındaki riskim eksilmiyor, tam tersine onlar kendilerini geliştirdikçe artıyor.

Günümüzde devlet ve devletler kadar güçlü olan organizasyonların kendilerini korumaya çalıştıkları, dijital dünyadaki parmakların sahipleri, eylem ve zihniyetlerine göre farklılıklar gösteriyorlar. Genel olarak 'hacker' diyoruz. Bunlar içerisinde, dijital hırsızlığı uygulayan ve geliştirenler olduğu gibi, gelişmiş demokrasi peşinde koşan internet aktivistleri var. Onlar da kendi içlerinde guruplaşmışlar.

Bu ikinci tipler,  aktivistler, Wikileaks evrakları olayının gelişmesi ile, önceki dönemlerden daha fazla ilgimi çekmişlerdi. Buna rağmen, araştırmacı gazeteci Heater Brooke'un 'The Revolution will be Digitised' adlı kitabını okuyana kadar, bu tip aktivistlerin zihniyet ve eylemlerinin detaylarını bilmiyordum. Okudukça da hayranlık duygularımın yanı sıra, beni huzursuz eden endişeler gri hücrelerimin kıvrımlarında dolaşmaya başladı.. 

Bu aktivistler, insanların tamamını ilgilendiren bilgilerin, belli bir kesimin kontrölünde olmasına tepkililer ve devletlerin saydamlaşmasından yanalar.

Eylemlerinin temel nedeni, devletlerin kapalı kapılar ardında halklarının hayatlarını, kendilerine bilgi verme gereği bile duymadan, değiştirecek kararlar almaları. 

İnsanlık tarihinin en büyük katliamları olan savaşları, devletlerin üst hiyerarşisini kontrol eden bir avuç insanın kararı ile olduğunu düşündüğümde, bu aktivistlere hak vermiyorum dersem en büyük yalanımı söylemiş olurum. 

Ben ve benim gibi sıradan insanlar, internette doğru dürüst dolaşmayı beceremezken, böylesine kurumların bilgi depolarına girerek en gizli bilgilere ulaşıp, onları kopyalayabilecek veya değiştirebilecek veya silebilecek becerideki bu insanları düşündükçe, bunların yanı sıra bankalardaki hesapları bir anda izi takip edilemeyecek şekilde boşaltabilenleri düşündükçe...

Parmaklar marifetiyle, tuşlardan tuşlara, dijital dünyada gelişmekte olan bu siber savaşlar kansız oldukları için gündemi pek meşgul edemiyorlar.  Ama oldukça büyük bir hızla yayılıyorlar. Bu da beni ciddi biçimde düşündürüyor. Özellerimin, özgürlüklerimin durumu ne olur diye...

Başka türlü bir yaşam olduğunu bilmeyenler için, belki de benim bu endişelerim garip gelebilir.  Benim gibi ağaçlara tırmanıp, çayırlarda yuvarlanmamış olanlara da, bu tür özlemlerimin garip gelmesi gibi... Benim yaşamış olduğum özgürlüğü bilmeyenlere, özgürlüğümü yitirme endişemi anlatabilmem ne kadar olası olabilir ki? Kimbilir, belki de çok daha özgür ve güzel bir dünya olacak.. bazılarının öngördüğü gibi.. Belki de, güç dengelerinin değişimi ile yaygın, etkin ve interaktif demokrasi gerçekten sağlanabilir?

Bir zamanlar bizler de, daha güzel bir dünya istemiştik. Bizim gerçekte ne istediğimizi bilecek kadar bizi tanımayanlar, en çok yolumuzu kesenlerdi. Onların yanlışını tekrarlamak olmuyor mu, bu aktivistlerin niyetlerini bilmeden, onları yeterince tanımadan, anlamadan, önyargı ile davranmak?

Kendi kendime sorgulamalarımın kuytularında kaybolmamak için, biraz mola vermek istedi canım...


Öğretmen öğrencilerine yazmaları için ödev verir. Konu : Sanal dünya ve gerçek dünya arasındaki fark

Küçük çocuk düşünür taşınır, bir türlü farkın ne olduğunu bulamaz, çaresiz babasından yardım ister. Baba biraz düşünür, sonra oğluna der ki;

'Ablana gidip de ki; 'çok çirkin  ve çok pis bir adam seninle bir gece seks yapmak istiyor, kabul edersen 1 milyon dolar verecek'. Cevabını öğrenip buraya gel.'
Çocuk ablaya sorar. Abla biraz düşünür ve 'hayatım kurtulur. Kabul ediyorum git söyle' der.
Abla'nın kabul ettiğini öğrenen baba, çocuktan aynı soruyu annesine sormasını ister.
Anne, ailenin borçlarını kapatıp rahat edeceklerini düşünerek kabul eder.
Anne'nin de kabul ettiğini öğrenen baba, çocuktan aynı soruyu dedesine sormasını ister.
Dede, çoluk çocuk hayatlarını kurtarır diye düşünerek kabul eder.
Dedenin de kabul ettiğini duyan baba döner çocuğa şöyle der:
'Şimdi bizim sanal dünyada 3 adet milyonerimiz var. Gerçek dünyada ise bir tanesi ibne olmak üzere 3 adet fahişemiz var'


Çalışmalarını her zaman takdir ettiğim Heater Brooke, dijital dünyanın geleceğini son derece güzel irdelemiş ve yeni devrimlerin dijital olacağına olan inancını koymuş ortaya. Okuyunca anladım, ben dünyayı  dijital bir devrimin beklediği konusunda dünden ikna olmuşum. Sinsice kabullenmiş beynim yaşananları kendince yorumlayarak. Bence okunası bir kitap 'The Revolution will be Digitised'.